Czy wśród nas są postacie z mitologii? cz. 1

Witam ponownie na moim zacnym blogu wszystkich wędrowców zagubionych w odmętach Internetu!

Co się z horsefanem działo przez ostatni miesiąc? Otóż, spadła na mnie cała masa zadań oraz ktoś (czyżby złośliwy Los?) rzucił na mnie klątwę, zwaną poniekąd Brakiem Weny Pisarskiej.

Dobra, teraz na poważnie. Skąd taki temat posta? Cóż, cofnijmy się w czasie, daleko, daleko, do grudnia zeszłego roku.
Wszystko zaczęło się od... lekcji polskiego, która miała wówczas miejsce. Właśnie kończyliśmy przerabiać Mitologię Parandowskiego i mój polonista postanowił, że chce zadać uczniom prezentacje, na dodatkowe punkty, rzecz jasna.
Padło kilka tematów. Pamiętam, że pierwszy z nich brzmiał: Mitologiczne związki frazeologiczne, czy jakoś tak... reszta była mniej więcej tego pokroju.
I nagle coś zupełnie nowego: Mity greckie i psychologia.
Zapada cisza.
Przerwałam ją - oczywiście - ja. Czemu? Sama nie pamiętam, dlaczego podniosłam tę rękę. Chyba chciałam się zapytać pana o inną pracę... a może chciałam poprosić o zwykłą możliwość wyjścia do toalety?
A tu klops.
- O, Zosia, świetnie! - ucieszył się mój nauczyciel.
- Eee, proszę pana, ja chciałam... - głos ugrzązł mi w gardle.
- Możesz to zrobić, tak?
- Ja właściwie...
- Tak? To świetnie, ponieważ to bardzo trudny temat! Brawa dla Zosi!
Niektórzy członkowie mojej klasy tylko spojrzeli na mnie z lekkim współczuciem.
Po prostu świetnie.

Na początek powiedzmy, że nie miałam wówczas pojęcia, jak się zabrać do pracy. Materiały jakie posiadam okazały się zbyt małe, bym mogła podołać zadaniu. Lecz w takiej sytuacji postanowiłam się nie załamywać i szukać tych materiałów gdzie indziej, skoro nie mam ich w domu.
I znalazłam książkę w dziale PODRĘCZNIKI w zakładce... DLA STUDENTA. Nosiła tytuł: Psychologia mitów greckich. Sprzedawca w Empiku twierdził, że to ostatnia w mieście, więc wzięłam ją od razu, bez większego zastanowienia.

A książka prezentuje się właśnie tak:)

 Cóż więcej? Prezentacja poszła całkiem dobrze i dostałam swoje upragnione punkty dodatkowe, jednak na początku stycznia wpadłam na cudowny pomysł podzielenia się ów prezentacją ze światem. I rzeczywiście - zaczęłam pisać dłuuuugiego posta, którego planowałam najpierw opublikować w tym samym miesiącu, tj. styczniu.
A potem w lutym.
A później w marcu.
W końcu doszło do kwietnia i... nie wytrzymałam. Rozdzieliłam to na części i tak oto narodziła się ta seria.
Zapraszam do lektury... dzisiejszy temat to Kora i Demeter!

Źródło: polskapersopedia.wikia.com

Pamiętam chwile, kiedy byłam mała i prosiłam kogoś z rodziny o przeczytanie mi tego konkretnego mitu; zazwyczaj była to mama lub babcia.
Demeter, bogini urodzaju, miała z Zeusem córkę - Korę, co z greckiego znaczy po prostu "Dziewczyna". I rzeczywiście, Kora była taką dziewczynką, której świat był szczelnie zamknięty przez matkę. Aż do pewnego dnia, kiedy Kora, tak jak dzień w dzień, postanowiła zebrać kolejny bukiet kwiatów na łące. Bogini zakazała jej zbierać tylko jednego gatunku - narcyzów. Jednak chwila nieuwagi wystarczyła, by straciła córkę z pola widzenia.
Okazję wykorzystał pan Podziemia - Hades. Kiedy Kora - niczego nieświadoma - złamała zakaz matki, zbliżając się do narcyza, wyłonił się spod powierzchni Ziemi na swym rydwanie i porwał Korę do swojego królestwa.
Gdy Demeter zrozumiała, co się stało, wpadła w rozpacz, a wraz z nią - cała przyroda. Mijały dni, miesiące... Demeter wędrowała po świecie, zrozpaczona utratą córki. Brakowało plonów, ludzie głodowali... (no, może z wyjątkiem mieszkańców jednego miasta - Eleusis, gdzie sama rodzina królewska zajęła się boginią, ale to inna historia). Powróciła na Olimp, by ostatecznie poprosić ojca Kory - Zeusa - o pomoc. Ale były mąż nie był skory do pomocy, gdyż sam wcześniej zaaranżował porwanie wraz z Hadesem. Gdy Demeter się o tym dowiedziała, jej smutek i tęsknota przerodziły się w śmiercionośny gniew. Od razu zażądała od Zeusa oddania córki - przeciwnym razie wszyscy ludzie na świecie umrą z głodu i - co ważniejsze - nie będzie więcej ofiar dla bogów.
Ostatecznie władca niebios wysłuchał jej. Od razu nakazał bratu wypuścić Korę. Gdy młoda bogini powróciła do Świata Żywych, pojawił się pewien problem. Przebywając w królestwie Hadesa, córka zjadła kilka pestek granatu. Zjedzenie czegoś w Krainie Umarłych oznaczało wieczne związanie się z tamtym miejscem. Wówczas Zeus postanowił, że dziewięć miesięcy w roku Kora będzie spędzać z matką, zaś pozostałe trzy będzie królową Świata Zmarłych - Persefoną.  

Weźmy ten mit pod lupę. Demeter jest matką oddaną swojemu dziecku, poświęca mu cały swój wolny czas. Nie traktuje dziecka przedmiotowo, jak własność, tak jak to czyni Hera. Już samo jej imię coś zdradza - Demeter. Słowo meter w języku greckim znaczy matka. To pokazuje nam, jak ważną rolę w społecznościach greckich miała postać takiej matki. To pojawia się również w innych kulturach:

•  Starożytny Egipt - Izyda kochała swojego męża, Ozyrysa, tak bardzo, że była gotowa zaryzykować w każdej chwili, byleby odnaleźć każdy kolejny kawałek jego poćwiartowanego ciała. (W dodatku miała na głowie inne obowiązki, jak wychowanie syna - Horusa.) W ten sposób Izyda miała być przykładem oddania i wierności małżeńskiej.

• Chrześcijaństwo (katolicyzm, prawosławie) - kult Marii jako Matki Boskiej wynika z pewnej potrzeby matki, gdyż to do niej zawsze uciekamy w najtrudniejszych chwilach (dowodem tego jest choćby katolicka modlitwa "Pod Twoją Obronę"). Należy również zwrócić uwagę na fakt, że kult Matki Boskiej jest najsilniejszy w krajach, których mieszkańcy doświadczyli wiele cierpienia na przestrzeni wieków, np. w Polsce czy w Meksyku. 
• Plemiona pierwotne - kult Matki Natury można spotkać również w wielu innych wierzeniach. Np. u wyznawców japońskiej religii shinto czy u członków sekt New Age wynika to najprawdopodobniej z szacunku do Ziemi jako rodzicielki, jako matki wszelkiego stworzenia, a to właśnie człowiek - zły i egoistyczny - niszczy ją niczym pasożyt. Jest to jedna z form kultury matriarchalnej, której również i u nas - w kulturze Zachodniej - powoli ustępuje bardziej prymitywny patriarchat. Pozwolę sobie również dodać, że taki kult był bardzo rozwinięty u Słowian - Mokosz, Matka-Ziemia, dawała ludziom, zwierzętom i roślinom swoje mleko w postaci cennego deszczu, dlatego wszystkiemu, co od niej pochodziło, należał się szacunek. 

Skupmy się przez chwilę na trzecim z powyższych punktów. Matriarchat w formie filozoficznej ma również swoją ciemną stronę - tak rodzą się systemy totalitarne, takie jak nazizm czy komunizm. To wiara w państwo jako matkę, która zawsze i wszędzie będzie dbała, a także obroni swoje dzieci-obywateli. Ale kto się sprzeciwi mamusi, musi zostać ukarany...
Teraz przejdźmy do psychologii jednostki. Kiedyś, na pewnym internetowym forum, przeczytałam skargi 17-letniej wówczas dziewczyny, która skarżyła się, że ma nadopiekuńczych rodziców. Opisała, że nadal podchodzą do niej, jakby była o co najmniej 10 lat młodsza, nie pozwalają jej normalnie spotykać się ze znajomymi i we wszystkim chcą ją wyręczać. Zapadły mi w pamięci jej słowa: "To przez nich jestem taka niesamodzielna, nie umiem zawrzeć normalnej znajomości...". Właśnie. Demeter chciała zachować Korę przede wszystkim dla siebie, wręcz ją uważała za część siebie. Nie pozwalała jej stać się kobietą. Takie matki nie rozumieją, że ich funkcja wraz z dorastaniem córki powinna przejść na "wyższy poziom", czyli oczu i uszu dziecka powinna przyjąć formę starszej, bardziej doświadczonej przyjaciółki. Kiedy spojrzymy na tę interpretację z pewnego punktu widzenia, możemy powiedzieć, że im dłużej córka nie będzie dorastać, tym większa szansa, że wpadnie w ręce psychopaty, alkoholika, narkomana itp. To dlatego Demeter wpadła w szał po odejściu córki. Nie mogła pogodzić się z tym, że na wieczność traci swoje maleństwo. Jednak Hades niekoniecznie musi być psychopatą - to silny mężczyzna, który jest gotów postawić się "reżimowi" potencjalnej teściowej.
A dojrzały mężczyzna potrzebuje miłości dojrzałej kobiety, a nie małego, bezbronnego dziecka, czyż nie?

 W jednej z wersji tego mitu, którą znam z dzieciństwa, jest powiedziane, że Kora w królestwie męża nosi imię Persefona. To jeszcze bardziej pokazuje, że z małej dziewczynki stała się kobietą, zdolną do podejmowania własnych decyzji i posiadającą własne zdanie. Kiedy Hades oddał Korę matce, Demeter także mogła się czegoś nauczyć od własnej córki i pogodzić się z faktem, że nie zawsze będzie dla niej oczami i uszami...
W micie opowieść kończy się dobrze, jednak w prawdziwym życiu nie zawsze tak jest. Jak wspominałam, im dłużej córka nie pozna dorosłego świata, tym większa szansa, że kiedy w końcu wejdźcie do tego świata, to stanie jej się krzywda, którą - wbrew pozorom - nie musi być psychopatyczny partner. Takie dziewczęta, zwłaszcza pochodzące ze skrajnych rodzin, w których ojciec np. pił, nie mogą - w przeciwieństwie do swoich dojrzalszych rówieśniczek - pojąć, że mężczyzna i kobieta muszą się uzupełniać w codziennym życiu. Uważają mężczyzn za wrogów, za źródło wszelkiego zła. Tak rodzą się organizacje "feministyczne" - piszę w cudzysłowie, ponieważ nie ma to zbyt wiele wspólnego z prawdziwym feminizmem, czyli wiarą w równość niezależną od płci. Takie kobiety są, co prawda zaradne i w miarę samodzielnie, ale wyznają skrajne ideologie i często wybierają orientację lesbijską, co - wg psychologów - stanowi pewien rodzaj ucieczki przed zaborczą matką, ale również to trwanie w świecie, do którego mężczyzna nie ma dostępu.
Ludzka psychika to naprawdę niesamowity mechanizm. 
U wcześniej przeze mnie wspominanych Słowian bogini Mokosz mogła karmić swoim "mlekiem" i dawać życie, ale za dużo deszczu wywoływało powódź i mogło zabić to, co w życiu jest najpiękniejsze... A ten grecki mit to obrazuje, czyż nie?

Ciekawostka [jeśli nie chcesz mieć zepsutego dzieciństwa, nie czytaj...]

Podobny motyw można również znaleźć w popkulturze.
Kiedy byłam nieco młodsza, uwielbiałam film Disney'a pt. "Zaplątani". Od tamtego czasu bardzo zmienił się sposób w jaki patrzę na tę bajkę, min. przez tę - z pozoru zwykłą - prezentację do szkoły. Dlaczego? Występuje w niej ten sam motyw, co w tym micie. Gertruda nie chciała pozwolić Roszpunce dojrzeć, ponieważ chciała zachować ją wyłącznie dla siebie. Od Demeter różni ją jednak to, że w przeciwieństwie do bogini, nie kochała córki i miała ją jedynie za źródło młodości. Źródło młodości...? Może tym dla takich matek są ich córki? Może zbytnio przypominają im utracone lata...

Cóż więcej? Teraz tylko kontynuować...

Pozdrawiam i życzę miłej Wielkanocy:)

horsefan